الأدب

دکتر جعفر مهراد در گفتگو با خبرنگار مهر، در این باره با اشاره به نمونه‌هایی از این نشریات، اظهار داشت: نشریات International Journal Of Crashworthinessو نشریهIranian Journal Of Fuzzy System از آن جمله است.

وی ادامه داد: بر اساس همین خبر در سال قبل تنها 51 نشریه تحریم شده بودند و در سال پیش از آن نیز 34 مجله در فهرست ضریب تاثیر قرار نگرفتند.

مهراد اضافه کرد: تامسون رویترز (ISI) به همراه تعداد رکوردها شرحی را در مورد اینکه چرا تصمیم به محروم کردن مجلات گرفته است، ارائه داد و اعلام کرد که خود استنادی باعث منحرف کردن رتبه بندی نشریات علمی می‌شود.

وی یادآور شد: اما در حالی که این مجلات (تنها 5 صدم درصد از کل 10 هزار و 853 مجله) ضریب تاثیر نشریات را بسیار جدی گرفته‌اند، سایر ناشران خواستار کاهش تاکید بر این معیار به عنوان ابزاری برای ارتقا شدند.

مهراد با تاکید بر اینکه این خواسته بخشی از بیانیه مه 2013 سانفرانسیسکو با عنوان " ارزیابی پژوهشی" است، خاطر نشان کرد: در این بیانیه در مورد این موضوع با اهمیت بحث شد که امروزه ضریب تاثیر که تنها برای داوری کیفیت مجلات بلکه برای قضاوت خود پژوهشگران (نویسندگان) و کیفیت مقالات آنها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ادامه داد: در میانه این دو حالت (بی توجهی وتوجه بیش از اندازه به ضریب تاثیر) تعداد زیادی از مجلات هستند که علی رغم اطلاع از محدودیت‌های این مقیاس بی صبرانه منتظر دیدن امتیازات جدید خود هستند.

مهراد با اشاره به جزئیات بیانیه ارزیابی پژوهشی سانفرانسیسکو، خاطر نشان کرد: ضریب تاثیر تنها در مورد اینکه یک مجله به طور متوسط چند بار مورد استناد قرار گرفته است به کار می‌رود و ارتباط کمی به مقالات داخل دارد به علاوه اختلاف میان استنادهای مقالات پژوهشی و ضریب تاثیر زیاد است که این مقیاس نشان می‌دهد که لازم است برای استفاده از ضریب تاثیر باید جانب احتیاط را مورد استفاده قرار داد.

وی بر اساس داده‌های استخراج شده از تامسون رویترز اضافه کرد: 55 درصد از مجلات ضریب تاثیر خود را افزایش دادند و ضریب تاثیر 45 درصد مجلات دیگر نیز در این نظام استنادی کاهش یافته است.

مهراد تاکید کرد: ورود و خروج مجلات علمی به نظام‌های استنادی بستگی کامل به میزان استفاده و تعداد دفعات استناد به نشریات معتیر علمی دارد و بر این اساس مجلاتی که فراوانی استناد آنها بیشتر و خود نیز به دفعات مورد استفاده قرار می‌دهند، همواره در فهرست مجلات دارای ضریب تاثیر قرار می‌گیرند.

وی ادامه داد: بر عکس مجلاتی که معمولا از ضریب تاثیر برخوردار بوده ولی به هر دلیل از میزان استفاده و استناد آنها کاسته شود علاوه بر کاهش ضریب تاثیر حتی ممکن است از فهرست مجلات دارای ضریب تاثیر حذف شوند. لذا جامعه علمی برای آگاهی از تاثیر و نفوذ نشریات علمی لازم است همواره به سال مورد نظر برای مجله‌ای که ضریب  تاثیر آن مورد نظر است، توجه کنند.

سرپرست ISC با اشاره به ضرورت توجه به این موضوع خاطر نشان کرد: به علت اهمیت این موضوع انتظار می‌رود که دانشمندان و پژوهشگران ایرانی که مقالات علمی خود را در مجلات بین المللی منتشر می‌کنند از خود استنادی بیش از حد خودداری کنند و این روش عمل را نیز به همکاران خود اطلاع دهند.

به گفته وی عدم توجه به این موضوع باعث بی اعتباری نویسندگان مقالات از یک طرف و بی اعتباری نشریات علمی از سوی دیگر می‌شود.

مهراد همچنین خطاب به سردبیران نشریات علمی کشور که نشریات آنها در ISI نمایه سازی می‌شود، توصیه کرد: سردبیران نشریات معتبر ایرانی دارای ضریب تاثیر در ISI به نکاتی که در این خبر گزارش شده است لازم است توجه ویژه‌ای داشته باشند.